اگر تا دیروز جمله "شهیدان زنده‌اند" برایم یک شعار بود؛لکن اتفاقات اخیر باعث شد تا این شعار برایم به حقیقتی غیر انکار بدل شود.
انتخاب نقش شهید بابایی از سوی همسرشان از میان این همه بازیگر عرصه سینما به شهاب حسینی تداعی چنین حقیقت است.
جدای از بازی خوب و قابل قبول شهاب حسینی به یقین رسانه‌ای شدن خبر فیلم اصغرفرهادی در جشنواره کن از صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران مدیون شهید بابایی است.
اگر شهید بابایی نبود، امکان نداشت این افتخار بزرگ و غرورآفرین در شبکه سیما پخش شود.
همان‌طور که خبر اسکار عباس کیارستمی را هیچکس نفهمید و ایشان می‌فرماید: وقتی به فرودگاه رسیدم و طبیعتاً منتظر دیدار مردم و خبرنگاران بودم، مامورین انتظامی گفتند بهتر است از درب دیگری خارج شوید چون عده‌ای به قصد کتک زدن شما بیرون فرودگاه منتظرند.
و یا جایزه فیلم پیشین فرهادی که علاوه بر آنکه هیچ خبررسانی و تایید و تشویق صورت نگرفت، با هجوم سیاه نمایی ها از سوی منتقدان نان به نرخ روز مواجه شد.
جالب آن‌که در همین اطلاع رسانی رسانه ملی، اول نام شهاب حسینی به عنوان بهترین بازیگر برده شد و در ادامه نیز یادآور شدند که ایشان همان کسی است که نقش شهید بابایی را بازی کرده‌اند و بعد به نام خالق اثر اصغر فرهادی نیم اشاره‌ای شد.
باز هم خدا را شکر که به همت والای شهید بابایی این بار همچون عباس کیارستمی عزیز خجل و شرمسار نشدیم
"سید جواد قریشی"

     ضمن ابراز تشكر و سپاس از تهيه‌كننده‌ي انيميشن شهر قصه كه ياد و خاطره‌ي يكي از ماندگارترين نمايش‌هاي تاريخ هنر ايران را زنده كرد، اما توقع بيشتري از انيميشن فوق مي‌رفت. شخصيت‌ها و ديالوگ‌هاي بهمن مفيد چنان جان‌دار، ملموس و پربار هستند كه به صورت تك‌بعدي پرداختن به آنان كمي جفا به اثر محسوب مي‌شود. بهمن مفيد پس از دوسال نگارش و تمرين شهر قصه بسيار مورد بي‌مهري قرار گرفت و از اجرايي آن چنان كه لايق شهر قصه باشد، بي‌نصيب ماند. خبر پخش انيميشن شهر قصه، براي اهالي هنر و نمايش بسيار خوشحال كننده بود، اما انيميشن شهر قصه حال و هواي شهر قصه نبود و به جاي رنگ بخشيدن به شخصيت‌ها، رنگ‌آميزي حواشي پررنگ‌تر بود. البته پرداختن به چنين اثري كه تعصب بسياري از اهالي هنر را به دنبال دارد، جسارت فوق العاده‌اي را مي‌طلبد كه بايد به تهيه‌كننده، طراح و كارگردان اين انيميشن تبريك گفت.

     به طور كل يك نوع شتاب‌زدگي در انيميشن شهر قصه ديده مي‌شود كه گويي گروه در يك تايم كوتاه مجبور بوده‌اند كار را تا عيد برسانند در حالي‌كه شهر قصه، خصوصاً براي كساني كه شهر قصه و بهمن مفيد را نمي‌شناسند نياز به تحليلي عميق دارد.

     شهر قصه از جمله آثار بزرگي است كه ارزش آن را دارد كه مجدد مورد بررسي و ساخت قرار گيرد و بهتر آن‌كه «من و تو» در يك فرصت كافي و شرايط مهيا به ساخت و توليد دوباره‌ي اثر بپردازد. 

اين مطلب صرفاً يك نقد هنري بوده و هيچ‌گونه

خط و ربط سياسي نداشته و ندارد.           

حدود دو سال است كه از حضور يك شبكه‌ي جديد ماهواره‌اي نمي‌گذرد كه توانسته مخاطبين بسياري را با خود همراه كرده، مورد توجه قرار گرفته، با اقبال عمومي مواجه شده و از رقيب خود شبكه (pmc) به سادگي سبقت بگيرد. اغلب شبكه‌هاي ماهواره‌اي كه براي ايرانيان طراحي و اجرا مي‌شوند متأسفانه از ابتدا به سودآوري و جذب اسپانسر پرداخته و براي تهيه‌ي برنامه‌ها از افراد غير متخصص استفاده مي‌كنند، اما برخلاف ديگر شبكه‌هاي ماهواره‌اي، من و تو نشان داد كه با سود بردن از تهيه‌ كنندگان و عوامل كاردان و متخصص، علايق و سلايق مخاطب ايراني را مي‌شناسد و با برنامه‌اي هدفمند در راستاي اهداف خود پيش مي‌رود. شبكه من و تو با ساخت و توليد برنامه‌ي آكادمي گوگوش در سال گذشته مخاطبين بسياري را با خود همراه كرد. «آكادمي گوگوش» كه برگرفته از برنامه‌ي «امريكن ايدل» آدابته شده بود، سهم بسزايي در همراه شدن مخاطبين با «من و تو» داشت. شبكه‌هاي زيادي اقدام به طراحي و ساخت چنين برنامه‌اي كردند اما هيچ‌كدام به اندازه‌ي شبكه من و تو موفق نبودند؛ چراكه تفاوت كپي برداري و آدابته را ندانسته و هم‌چنين همان‌طور كه در بالا اشاره شد، از عوامل حرفه‌اي سود نمي‌برند. حضور چهره‌ي شاخص و اسطوره‌اي چون گوگوش و آهنگ‌سازان برجسته و موفق هم‌چون هومن خلعت‌بري و بابك سعيدي در آكادمي تأثير فراواني در جذب مخاطب برنامه دارد و همراه كردن مخاطب براي رأي نهايي و انتخاب خواننده‌ي برتر، بي شك حمايت بينندگان را به همراه خواهد داشت.

     «بفرماييد شام» دومين برنامه‌ي موفق و جذاب من و تو است كه در همراه شدن مخاطب با شبكه نقش بسزايي دارد. بفرماييد شام، عنوان يك مسابقه آشپزي است كه چهار شركت كننده، ميهمان هم شده و به آشپزي يكديگر امتياز مي‌دهند. مسابقه‌هاي آشپزي بارها و به طرق مختلف در شبكه‌هاي داخلي و ماهواره‌اي مورد استفاده قرار گرفته است اما هيچ كدام به اندازه‌ي بفرماييد شام، مورد توجه بيننده قرار نگرفته است؛ چراكه در اين مسابقه‌هاي تلويزيوني تنها به موضوع آشپزي پرداخته و از ديگر جذابيت‌ها بي‌بهره است. تهيه‌كنندگان برنامه به اين مهم اهميت نمي‌دهند كه مخاطب از طعم و بوي غذاي تهيه شده مطلع نبوده و طبيعتاً جذب برنامه نمي‌شود. اما در بفرماييد شام طراح مسابقه كوشيده است براي همراه كردن بيننده از ترفندها و جذابيت‌هاي مختلف سود برد. رفتن به منزل ديگران، سرك كشيدن به مسايل خصوصي، بررسي شخصيت، اخلاق و رفتار آنان و از طرفي نحوه‌ي آشنا شدن آنان با ديگران (ميهماني دادن، دوستي، دعوا، قهر و آشتي) از شگردهاي برنامه است كه براي مخاطب بسيار جذاب است و گاه در برخي برنامه‌ها بيننده با مسابقه دهندگان چنان ابراز همذات پنداري كرده كه در اينترنت و فيس بوك اعتراض و احساس خود را ابراز مي‌كند. برانگيختن حس همذات پنداري از اصول و تكنيك نويسندگي بوده و هميشه دغدغه‌ي نويسندگان چه در داستان، نمايشنامه، فيلمنامه و ... بوده كه در همراه شدن مخاطب با اثر نقش بسزايي دارد كه تهيه‌كننده و طراحان برنامه بفرماييد شام به سادگي از اين تكنيك سود مي‌برند و مخاطبين فراواني را با خود همراه مي‌كنند.

     بهرحال «من و تو» از ابتداي حضور ثابت كرد كه همراه با يك گروه هنرمند، متخصص و حرفه‌اي نبض جامعه‌ي ايراني را مي‌شناسد و با توجه به علايق، سلايق و نياز مخاطب ايراني به تهيه و ساخت برنامه مي‌پردازد و برخلاف برخي شبكه‌هاي ماهواره‌اي كه تنها ادعاي فرهنگ سازي و ترويج آن را دارند و به قول مجري شبكه ايرانيان «اگر حرفي براي گفتن نداريد، چرا شبكه مي‌زنيد؟» فرهنگ سازي و شعور ايراني را ملعبه‌ي اهداف سودجويانه‌ي خود كرده و فقط به سودآوري، تيزر تبليغاتي و جذب اسپانسر مي‌انديشند. پس از پخش پانزده دقيقه فيلم (آن‌هم بدون پرداخت حق كپي رايت) چهل و پنج دقيقه تيزر تبليغاتي پخش مي‌كنند.

     بي‌شك تأمين مالي و بودجه براي بقاي هر شبكه‌اي ملزم و ضروري است و از دغدغه‌هاي مديران و مسئولان هر شبكه‌اي است. حتي شبكه‌هاي صدا و سيماي جمهوري اسلامي ايران با وجود آن‌كه از مزاياي دولتي بودن استفاده مي‌كنند نيز دغدغه‌ي جذب تيزر تلويزيوني دارند چه رسد به شبكه‌هاي ماهواره‌اي كه تمام هزينه‌هاي خود را بايد از پخش تبليغات به دست آورند. «من و تو» نيز از اين قاعده مستثني نيست و بايد براي بقا و حيات خويش اين مهم را بر خود ملزم بداند. اما تفاوت شبكه من و تو با ديگر شبكه‌هاي فارسي ماهواره‌اي در اين است كه مديران شبكه هوشمندانه، ابتدا در جذب مخاطب مي‌كوشند، نه اسپانسر و همواره با تهيه و پخش برنامه‌هاي اصولي و مورد توجه‌ مخاطب ايراني، عادت «من و تو» ديدن را ترويج مي‌دهند و سپس اقدام به گرفتن و جذب تيزر تلويزيوني مي‌كنند. در واقع صاحبان كالا را تشنه‌ي پخش تيزر تبليغاتي نگه مي‌‌دارند و شايد براي پخش پنج ثانيه تبليغات يك كالا، هزينه‌اي چند برابر ديگر شبكه‌ها كه همان كالا را در پانزده دقيقه تبليغ كرده‌اند، طلب كنند و صاحبان كالا با رضايت خاطر بيشتر هزينه‌ها را بپردازند؛ چراكه اولاً كالاي آنان در يك شبكه‌ي حرفه‌اي و به صورت اصولي در كمتر از پنج ثانيه به مخاطب معرفي شده و دوماً مخاطب بيشتري با كالاي آنان آشنا گرديده است.

     در مطلبي، دست اندركاران شبكه‌ من و تو را بهايي معرفي كرده و اتهام‌هاي بي‌شماري را به مجريان و تهيه‌كنندگان برنامه نسبت داده بودند كه از نظر اخلاقي صحيح نبوده و شايد تهمت و ناروا نيز به شمار آيد. اين‌كه مذهب و اعتقادات يك مجموعه را زير سؤال ببريم اگرچه آسان است، اما از نظر اخلاقي شايسته نيست و اين‌كه بگوييم شبكه‌ من و تو را نبينيد چون مديران آن بهايي هستند، مصداق اين است كه از اختراع و نيروي برق امتناع كنيم چرا كه اديسون مسلمان نبوده است. ما نيز از برنامه‌ها و اطلاعاتي كه تهيه كنندگان من و تو تا آن جا كه به حريم اصول و عقايدمان تلنگري وارد نشود، استفاده كرده و همواره آرزوي توفيق روزافزون براي آنان را داريم.

     لازم به ذكر است نقد فوق صرفاً يك نقد هنري بوده و اينجانب در خصوص هر گونه خط و ربط سياسي، مذهبي شبكه من و تو بي‌اطلاع بوده و هيچ‌گونه اطلاعات سياسي نداشته و ندارم.    

     نقدي بر وبلاگ‌ها

وبلاگ صفحه‌اي از دنياي بي‌كران و مجازي اينترنت است كه در اختيار كاربراني قرار می‌گیرد تا از آن در ارتباط با تخصص يا تجربياتشان سود برده و اين تجربيات و تخصص را با ديگران به اشتراك بگذرانند.

     در اين ميان وب‌هايي هستند كه ادب و هنر را به خود اختصاص داده و نويسنده يا نويسندگان آن با نوشتن آثار خودشان و يا آثار برتر هنرمندان محبوبشان از اين فضا سود مي‌برند.

     با ساعتي وب‌گردي متوجه‌ي وبلاگ‌هايي می‌شویم كه نشان از تلاش هنرمندانه‌ي كساني است كه هنر و ادبيات را به خوبي مي‌شناسند و آثاري در خور توجه و ادبياتي سرشار از واژه‌هاي ناب و موضوعاتي بديع و خلاقانه دارند كه بسيار محترم و قابل تأمل هستند.

     از سويي ديگر متأسفانه، به وب‌هايي برمي‌خوريم كه صادقانه اگر بگويم يا خاطرات لوس و بي‌مزه‌ي يك عده مرفه‌ي بي‌درد است كه به جاي نوشتن در دفترچه يادداشتش، فضاي اينترنت را اشغال كرده و يا اشعاري بي‌محتوا و متوني بي‌سر و ته كه غلط املايي هم از آن مي‌شود گرفت.

     نگارش مطالبي چون: «امروز با دوست پسرم قهر كردم و بابام بهم شك كرده يا دوست پسرم رو با فلاني ديدم، تو رو خدا دلتون برام بسوزه.» واقعاً در اينترنت جايز است؟ مسائلي شخصي در اين حد و اندازه براي خواننده‌اي از سراسر ايران يا جهان چه سودي دارد؟

     البته نبايد ناديده گرفت كه به روز كردن صفحات وبلاگ و نوشتن ادبياتي شايسته و بايسته، ذهني خلاق را مي‌طلبد كه فارغ از گرفتاري‌هاي روزمره فقط بنويسد و بنويسد كه بهترين‌هايش را در وبش بگذارد كه كمتر امكان‌پذير است.

     از اين رو نويسندگان وب به ناچار براي به روز بودن اشتباه طي طريق كرده و مطالبي كه هيچ محتوايي نداشته و حتي ويرايش هم نشده در وبلاگشان مي‌گذارند. در حالی که ننوشتن يك مطلب سطحي صرفاً براي به روز بودن بهتر از نوشتن آن است.

     واقعاً چه بايد كرد؟ اگر به دنبال نوشتن مطالبي پرمغز و محتوا با ادبياتي نافذ باشيم، به روز بودن را از دست مي‌دهيم و اگر به روز بودن برايمان مهم باشد، مجبور به نگارش متوني بي‌ارزش خواهيم شد.

     برخي از وبلاگ‌ها به سادگي و با فكري بديع و خلاقانه، به خوبی از عهده‌ي اين مهم برآمده‌اند. يكي از اين وب‌ها، خاطرات و مسائل روزمره‌ي يك راننده تاكسي است. اين نويسنده يكي از اتفاقاتي كه در روز بين خودش و مسافران و يا مسائل شهري اتفاق مي‌افتد، به رشته‌ي تحرير آورده و هر روز به چالشي جديد مي‌پردازد.

     اولاً هیچ‌گاه با كمبود مطلب مواجه نمي‌شود و هميشه به روز است و دوماً خوانندگان هر روز و شب با اشتياق منتظر خواندن وب ايشان هستند.

     در وبلاگ ديگري كه مربوط به عاشقانه‌هاي يك زوج است، مرد، موضوعي از طرف مقابلش را با نامه‌اي به چالش مي‌كشد و زن پاسخ مي‌دهد. گاه براي هم نامه مي‌نويسند و گاه از هم شكوه مي‌كنند. خواننده، وقتي صداقت وب را احساس مي‌كند با طرفين به سادگي، هم ذات پنداري كرده و (آنان كه نويسنده هستند مي‌دانند كه برقراري ارتباط با خواننده و هم ذات پنداري تا چه اندازه مهم است) در حل مشكل و يا هرچه مدّ نظر نويسنده است، كمك مي‌كنند. به وجود آوردن حس هم ذات پنداري در خواننده، خود به تنهايي براي موفقيت يك وبلاگ گام بزرگي است و مطمئناً چنين وبلاگي از خوانندگان زيادي نيز برخوردار خواهد بود.

     سر زدن به وبلاگ‌هاي ديگران و معرفي وب خود اگر چه براي معارفه لازم است اما مطمئن باشيد، جذب مخاطب نخواهد كرد. اگر افزايش تعداد خوانندگان براي وب نويس اهميت دارد بايد با انتخاب موضوعاتي بديع كه همچون دو مثال بالا امكان مانور داشته باشد، مخاطب را با خود به شيوه‌ي سريالي همراه كند. سريالي كه اولاً دغدغه‌ي مخاطب باشد و در ثاني جديد و مهيج باشد.

     نكته‌ي ديگري كه حائز اهميت است، موجز بودن مطلب مي‌باشد. مخاطب اينترنت چون براي وب‌گردي هزينه صرف مي‌كند و وقت برايش بسيار اهميت دارد، از خواندن مطالب بلند پرهيز كرده و ترجيح مي‌دهد مطالب كوتاه و موجز را بخواند. متني موجز كه بر وي تأثير بگذارد موجب مي‌شود ادامه‌ي وب را دنبال مي‌كند. ضمن آنکه خارج از فضاي اينترنت، نويسندگان امروزه مي‌كوشند مقصود و پيامشان را با المان‌هايي تصويري و موجز بيان كنند و به قولي نوشتن داستاني كوتاه را به رمان ترجيح مي‌دهند، چرا كه مخاطب امروز در روزمره‌ي ماشين و تكنولوژي رغبتي به خواندن رمان ندارد. به عنوان مثال شعري از نهال حيدري در وبلاگم گذاشته‌ام كه در نهايت سادگي و ايجاز، تأثير زيادي بر مخاطب مي‌گذارد.

     اميدوارم موارد ذكر شده براي شما مخاطب گرامي، مفيد بوده باشد و اگر شما نيز نظري پيرامون مطلب فوق داريد كه ناگفته مانده است، قسمت نظرات را مزين فرماييد.    

محرم، ماهی سرشار از فضاهای دراماتیک با ساختارهای ناب زیبا شناسانه است که لحظه لحظه‌ی آن می‌تواند درام‌های بی نظیری شود که فارغ از یک واقعه‌ی تاریخی به آثاری پر مخاطب و ماندگار تبدیل شود.

واقعه‌ی عاشورا چنان شگرف و تأثیر گذار است که حتی در سطح یک روایت تاریخی قلب هر شنونده‌ای را به درد می‌آورد و فارغ از هر نوع پرداخت هنری به سادگی مفهوم خود را القاء می‌کند.

ماجرای کربلا، حر ابن ریاحی، مسلم ابن عقیل، طفلان مسلم و دیگر سرگذشت‌ها از چنان شخصيت­هاي قدرتمندی برخوردار است که پرداختی هنرمندانه می‌تواند آثاری ماندگار و برجسته در قالب­های شعر، داستان، فیلم و نمایش ارائه دهد.

برخی به اشتباه جذابیت‌های محرم را ریشه در مذهب می‌دانند و می‌پندارند واقعه‌ی عاشورا صرفاً برای مسلمین تأثیر گذار است و نمی‌تواند فراتر از مرز جهان اسلام مخاطب داشته باشد.

نگاهی بی طرف به هر کدام از وقایع محرم گویای این واقعیت است که محرم و عاشورا قصه‌ای تراژیک پر از لحظه‌های دراماتیک است که نه تنها در حد و مرز مذهب بلکه به عنوان یک اثر شاخص انسانی در سطح جهان می‌تواند مطرح شود. به عنوان مثال سیر تحول «حر ابن ریاحی» با آن کنش و واکنش‌های نمایشی چیزی از آثار بزرگ و ماندگار کلاسیک جهانی کم نمی‌آورد.

آدابته کردن موضوعات محرم و به رشته‌ی تحریر در آوردن آن در قالب‌های شعر، داستان، فیلم و نمایشنامه با پرداختی هنرمندانه به سادگی می‌تواند فرهنگ محرم و عاشورا را بر پهنای گیتی معرف باشد.

بسیاری عاشورا و محرم را در تعزیه و شبیه خوانی جستجو می‌کنند. تعزیه شیوه‌ای از اجرای واقعه‌ی عاشوراست که بزرگان و نیاکان ما آن را تجربه کرده و نسل به نسل به ما سپرده‌اند. سالیان دوری است که در ایام محرم در شهرها و روستاها به شیوه‌ی تئاتر خیابانی (پیش‌تر از آن که تئاتر دنیا با سبک تئاتر خیابانی آشنا شود، تعزیه اجرا می‌شد و دور از ذهن نیست اگر مدعی شویم تئاتر خیابانی وامدار تعزیه و شبیه خوانی ایرانی است) در جای جای کشور، تعزیه به اجرا در می‌آمد.

تعزیه خوانی اگر چه نشان از بلاغت و ابداع هنری بزرگان ایرانی است و به عنوان فرهنگی سنتی باید برای نسل‌های آینده حفظ شود. اما برای فرهنگی به گستردگی عاشورا کافی نیست. اگر چه هنرمندان بیشماری با ارائه‌ی شیوه‌ی نوینی از نمایش تعزیه با توجه به مردم شناسی، نیازها و دغدغه‌های جامعه کنونی در تعزیه تغییر و تحول ایجاد کردند اما فرهنگ عاشورا مستعد شکوفائی در دیگر سبک و سیاق‌های هنری است و می‌تواند برای نسل‌های آینده و جهانیان علاوه بر نمونه‌ی یک واقعه‌ی تاریخی، مذهبی سرشار از پند و اندرزهای حکیمانه و الگوئی انسانی باشد.

محرم 1387